27 podróży filozoficznych. Przewodnik (nie tylko Pascala)

Wiek XX był okresem niespotykanego rozwoju nauk szczegółowych. Praktyczne zastosowanie ich wyników przyniosło liczne korzyści – od skrócenia czasu podróży po wydłużenie życia człowieka. Coraz częściej słychać głosy, że znajdujemy się u progu rewolucji technicznej, która na zawsze zmieni nasz gatunek, a nawet – jak głoszą przepowiednie -podporządkuje go maszynom lub doprowadzi do jego zagłady.

Biorąc pod uwagę skuteczność nauki i jej sukcesy praktyczne, trudno się dziwić, że naukowy obraz świata został przyjęty jako powszechnie obowiązujący. Mówiąc słowami wybitnego amerykańskiego filozofa Wilfrida Sellarsa, uznano, że nauka „jest miarą wszystkich rzeczy – istniejących, że istnieją, zaś nieistniejących, że ich nie ma”. Naukowy obraz świata – a przynajmniej pewna jego interpretacja, związana ze stanowiskiem nazywanym naturalizmem filozoficznym – może jednak wchodzić w konflikt z potocznym obrazem świata, a także z pewnymi jego obrazami filozoficznymi i teologicznymi. Temu konfliktowi – i próbom ich uniknięcia – poświęcony jest w dużej mierze prezentowany zbiór tekstów. Coś dla siebie znajdą w nim również miłośnicy zagadek filozoficznych i klasyków filozofii.

Zbiór ten stanowi kontynuację opracowanych przez nas w ubiegłym roku 13 podróży filozoficznych. Zamieszczone w nim teksty są lekturą bardziej wymagającą niż artykuły zeszłoroczne, choć nie wątpimy, iż równie wartościową i zajmującą. Ostatni z esejów dotyczy różnicy między starożytnym a współczesnym obrazem moralności, którą ilustruje gniew Achillesa. Mamy nadzieję, że żaden z esejów, które przedkładamy Czytelnikom, nie wywoła aż tak skrajnych emocji i zgubnych skutków, jak te, które dotknęły bohatera Iliady. Przygotowane przez nas teksty mają w zamyśle służyć jedynie przyjaznej i inspirującej wymiany myśli. Słowa poety: „Na każdej wymianie myśli tracę” nie stosują się bowiem, jak wierzymy, do spotkań z dobrymi filozofami.

Spis treści

• Gottfried Wilhelm Leibniz – Pałac Przeznaczeń 5
• Tim Maudlin – Czy kosmos jest dostrojony? . . . 6
• Dean W. Zimmerman – Naukowa kosmologia a problem zła 11
• Sydney Shoemaker – Czy czas wymaga zmiany? . . . . 13
• Nick Bostrom – Czy żyjemy w symulacji komputerowej? 16
• Simon Blackburn – Co wypełnia przestrzeń? 17
• Konstandinos Kawafis – Itaka 21
• Timothy Williamson – Czy wszystko jest poznawalne? 22
• Jan Woleński – W obronie naturalizmu 25
• Jacek Wojtysiak – Dlaczego nie jestem naturalistą 28
• Paul Boghossian – Czym jest konstrukcja społeczna? 30
• Zbigniew Herbert – Modlitwa Pana Cogito -podróżnika 36
• David Hume – Czy wiara w cuda jest racjonalna? 37
• Yujin Nagasawa – Nauka a cuda 38
• Marek Lechniak – Dedukcja, indukcja czy abdukcja (a może redukcja), czyli o logice Sherlocka Holmesa słów kilka 40
• Giovanni Pico della Mirandola – Człowiek jest jak kameleon 42
• Alex Byrne – Co wiemy o własnym umyśle? 43
• Tyler Burge – Czy neuro-paplanina jest właściwą nauką o umyśle?  48
• Thomas Nagel – Umysł a kosmos 51
• Roberto Casati i Achille C. Varzi – Plutarch i petunie 52
• Wojciech Lewandowski – Jedi w warsztacie samochodowym, czyli trzy zasady zarządzania czasem swojego życia 53
• Robert Nozick – Maszyna przeżyć 55
• Shelly Kagan – Czy śmierć jest dla Ciebie zła? 56
• Samuel Scheffler – Doniosłość życia po śmierci. Na poważnie 59
• Friedrich Nietzsche – O przyjaźni 61
• Elizabeth Bishop – Ta jedna sztuka 61
• C.D.C. Reeve – Gniew Achillesa 62